Τι είναι η λιθίαση σιελογόνων αδένων;
Η λιθίαση σιελογόνων αδένων (ή σιαλολιθίαση) είναι μια πάθηση κατά την οποία δημιουργούνται μικρές πέτρες (σιαλόλιθοι) είτε μέσα στους σιελογόνους αδένες, είτε μέσα στους εκφορητικούς πόρους. Αν και μπορούν να εμφανιστούν σε όλους τους σιελογόνους αδένες, εμφανίζονται συχνότερα στον υπογνάθιο σιελογόνο αδένα. Οι σιαλόλιθοι εμφανίζονται συχνότερα σε αυτό το σημείο λόγω της μεγάλης παραγωγής σάλιου από τον υπογνάθιο αδένα.
Πώς προκαλείται η λιθίαση σιελογόνων αδένων;
Οι σιαλόλιθοι είναι μικρές σκληρές πέτρες λευκού, κιτρινωπού ή καφέ χρώματος. Αν και τα αίτια δεν είναι απόλυτα γνωστά, κάποιοι παράγοντες έχουν ταυτιστεί με την εμφάνισή τους. Πιο συγκεκριμένα, η λιθίαση σιελογόνων αδένων μπορεί να προκληθεί από παράγοντες που δεν ευνοούν την παραγωγή σάλιου, καθώς και από τη συσσώρευση αλάτων του σάλιου στην περιοχή. Πιο συγκεκριμένα, οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισή τους είναι:
- Φάρμακα όπως ψυχιατρικά και αντιισταμινικά
- Μειωμένη πρόσληψη τροφής
- Αφυδάτωση
- Κάποιος τραυματισμός των εκφορητικών πόρων των σιελογόνων αδένων
Συμπτώματα λιθίασης σιελογόνων αδένων
Όταν ο υπάρχων σιαλόλιθος μεγαλώσει αρκετά, μπορεί να αποφράξει τον εκφορητικό πόρο του σιελογόνου αδένα. Έτσι, εμποδίζεται η εκροή σάλιου προς το στόμα. Σε γενικές γραμμές, ο σιαλόλιθος μέχρι να μεγαλώσει αρκετά δεν γίνεται αντιληπτός.
Ως πρωταρχικό σύμπτωμα, μπορεί να εμφανιστεί ένα μικρό οίδημα στη βάση του στόματος (αν αναπτυχθεί στον υπογνάθιο αδένα), ή στο εσωτερικό μέρος του μάγουλου (αν αναπτυχθεί στην παρωτίδα). Το οίδημα αυτό στο εσωτερικό του στόματος μπορεί να γίνει αντιληπτό με τη γλώσσα.
Επίσης, ο ασθενής θα αισθάνεται ενόχληση και πόνο στο σημείο ανάπτυξης του σιαλόλιθου κατά τη διάρκεια του φαγητού. Κατά την κατανάλωση τροφής, οι σιελογόνοι αδένες παράγουν περισσότερο σάλιο. Έτσι, όταν η αυξημένη αυτή ποσότητα που παράγεται δεν μπορεί να απελευθερωθεί προκαλεί πόνο και πρήξιμο. Ο πόνος είναι ιδιαίτερα οξύς και είναι πιο έντονος στην περίπτωση που το άτομο καταναλώνει φαγητό ή ρόφημα με έντονη/ιδιαίτερη (ξινή, γλυκιά, καυτερή) γεύση. Τέλος, ο πόνος αυτός μπορεί να δυσκολεύει το άτομο στην ομιλία ή/και και στο άνοιγμα του στόματος (τρισμός).
Επιπρόσθετα, ανάλογα με τον τύπο απόφραξης του εκφορητικού πόρου τα συμπτώματα ποικίλουν. Σε περίπτωση μερικής απόφραξης του πόρου, το οίδημα και ο πόνος εξαφανίζονται μετά την κατανάλωση τροφής. Αντίθετα, σε περιπτώσεις ολικής απόφραξης του πόρου το πρήξιμο παραμένει και μπορεί να παρατηρηθεί και ξηροστομία. Τέλος, σε περίπτωση που δεν αντιμετωπιστεί άμεσα μπορεί να προκαλέσει μια σοβαρή λοίμωξη που ονομάζεται σιαλαδενίτιδα.
Λιθίαση σιελογόνων αδένων: Διάγνωση
Η άμεση αντιμετώπιση της λιθίασης των σιελογόνων αδένων είναι πολύ σημαντική, για την αποφυγή περαιτέρω μολύνσεων της περιοχής. Η διάγνωσή της μπορεί να πραγματοποιηθεί με ακτινογραφία, υπέρηχο, αξονική η/και μαγνητική τομογραφία, ή μια ειδική εξέταση τη σιελογραφία.
Θεραπεία της λιθίασης σιελογόνων αδένων
Για τη θεραπεία της σιαλολιθίασης, ο ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί σε έναν έμπειρο ωτορινολαρυγγολόγο. Ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης, αντιμετωπίζεται με διάφορες θεραπείες που αναλύονται συντόμως παρακάτω:
- Συντηρητική θεραπεία: αποτελείται από τεχνικές, οι οποίες αυξάνουν τη ροή του σάλιου, η οποία με τη σειρά της θα ωθήσει την πέτρα να βγει προς τα έξω. Ως τεχνικές χρησιμοποιούνται η αυξημένη πρόσληψη νερού, η χρήση ζεστών επιθεμάτων και το ελαφρύ μασάζ του αδένα που πάσχει.
- Λιθοτριψία: η θεραπεία αυτή μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε περιπτώσεις όπου οι σιελόλιθοι είναι μικροί. Κατά τη λιθοτριψία, εφαρμόζονται κύματα υπερήχων στους σιελόλιθους και στη συνέχεια αποβάλλονται φυσιολογικά με το σάλιο.
- Σαλιενδοσκόπηση: πρόκειται για την πιο σύγχρονη μέθοδο. Απαιτεί ειδικό σιαλενδοσκόπιο με κανάλι εργασίας από το οποίο με ειδικές λαβίδες συλλαμβάνεται ο λίθος και αφαιρείται. Σε μεγάλους λίθους, χρησιμοποιείται ίνα laser, που σπάει τον λίθο και έτσι αφαιρείται από τον αδένα αναίμακτα.
- Σιαλολιθοτομή : πραγματοποιείται μια τομή στον εκφορητικό πόρο και αφαιρείται η πέτρα από τον ωτορινολαρυγγολόγο.
- Αφαίρεση σιελογόνου αδένα: σε περιπτώσεις χρόνιων αποφράξεων και υποτροπιάζουσων λοιμώξεων, η θεραπεία εκλογής είναι η αφαίρεση όλου του αδένα.
Ο Δρ. Βοντετσιάνος Χαρίλαος Ωτορινολαρυγγολόγος Χειρουργός Κεφαλής & Τραχήλου, με πολυετή εμπειρία σε ποικίλα και δύσκολα περιστατικά, βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας παρέχει εξατομικευμένη διάγνωση και να σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία για τη λιθίαση των σιελογόνων αδένων. Επικοινωνήστε με τον ιατρό για οποιαδήποτε διευκρίνιση σχετικά με τη σιαλολιθίαση και τους τρόπους αντιμετώπισής της.
